ΒΟΤΑΝΑ: Φασκόμηλο (Salvia Officinalis) Οικογένεια: Lamiaceae, Γένος: Salvia

To Φασκόμηλο (Sage), είναι ένας πολυετής αειθαλής θάμνος της οικογένειας των Χειλανθών, που φτάνει σε ύψος τα 50 εκατοστά. Πρόκειται για φυτό ενδημικό στην Ανατολική Μεσόγειο, το Ισραήλ, τα Κανάρια νησιά και τη Βόρεια Αφρική, ενώ φύεται και σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας κυρίως σε ξηρούς και πετρώδεις τόπους. Η ονομασία του προέρχεται από το λατινικό ρήμα salvere, που σημαίνει “είμαι υγιής”. Στη χώρα μας το συναντούμε και με τις ονομασίες Φασκομηλιά, Ελελίφασκος και Αλιφασκιά.

Το φασκόμηλο ήταν δημοφιλές βότανο από την αρχαιότητα, γεγονός που αποδεικνύεται και από την απεικόνισή του σε τοιχογραφίες της Κνωσού. Το αναφέρουν ο Διοσκουρίδης, ο Ιπποκράτης, ο Πλίνιος και ο Γαληνός, οι οποίοι το εκθείαζαν ιδιαιτέρως, καθώς το χρησιμοποιούσαν στα δαγκώματα των φιδιών αλλά και ως γενικό τονωτικό του μυαλού και του σώματος. Ο Διοσκουρίδης το συνιστούσε για τις αιμορραγίες και για την άτακτη περίοδο. Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν επίσης το Φασκόμηλο για την περιποίηση πληγών, την αύξηση της γυναικείας γονιμότητας και σε πολλές ακόμη περιπτώσεις. Οι Ρωμαίοι το χρησιμοποιούσαν ως διουρητικό, ως τοπικό αναισθητικό και ως οδοντόπαστα, ενώ παράλληλα θεωρούσαν πως βελτιώνει τη μνήμη και ενισχύει τη λειτουργία του εγκεφάλου. Την εποχή του Μεσαίωνα το αποκάλεσαν salvatrix (Φασκόμηλο ο σωτήρας) και αποτέλεσε ένα από τα  συστατικά του φαρμάκου που έδιωχνε την πανώλη. Οι Κινέζοι σήμερα το ονομάζουν ελληνικό βλαστάρι και το θεωρούν καλύτερο από το τσάι.Περιέχει ως κύρια ουσία αιθέριο έλαιο, φασκομηλόλαδο, σαπωνίνες, πικρές ουσίες, τερπένια, ρητίνες, πικρά διτερπένια, τανίνες, τριτερπένια, φλαβονοειδή, φαινολικά οξέα,  γλυκοζίτες και θουγιόνη (thujone, μια ισχυρή μονοτερπενική κετόνη).

Στη σύγχρονη βοτανοθεραπεία, το Φασκόμηλο χρησιμοποιείται ως γενικότερο τονωτικό του οργανισμού αλλά και για μία σειρά παθήσεων. Θεωρείται πως βοηθάει σε περιπτώσεις ατονίας του στομάχου και των εντέρων διεγείροντας την πέψη. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν πως μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη τόνωση του νευρικού συστήματος και υποστηρίζεται πως μπορεί να έχει θετική επίδραση σε περιπτώσεις νευρικών διαταραχών καθώς και στην μελαγχολία ή την κατάθλιψη. Εξαίρετο νευροτονωτικό για κάθε μορφή ατονίας και αδυναμίας, νευρικής αδυναμίας, τρόμου, ίλιγγου και νευραλγιών. Διεγείρει τα νεύρα, τα επινεφρίδια και το κυκλοφορικό σύστημα. Επίσης, είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στην αντιμετώπιση της έντονης εφίδρωσης, τόσο της νυχτερινής εφίδρωσης, όσο και εκείνης που εντοπίζεται στα χέρια και στην περιοχή της μασχάλης. Για το λόγο αυτό θεωρείται ιδιαίτερα χρήσιμο και για την αντιμετώπιση των εξάψεων της εμμηνόπαυσης. Πολλοί βοτανοθεραπευτές προτείνουν το Φασκόμηλο για τη ρύθμιση της περιόδου καθώς θεωρείται πως έχει προ-οιστρογονικές ιδιότητες και ως εκ τούτου θετική επίδραση στη ρύθμιση της. Ως αφέψημα θεωρείται πολύ αποτελεσματικό για την αντιμετώπιση των κρυολογημάτων, καθώς τα φαινολικά οξέα που περιέχει θεωρούνται αντιβακτηριδιακά και η ουσία θουγιόνη ισχυρά αντισηπτική. Μπορεί ακόμη, να χρησιμοποιηθεί ως στοματική πλύση κατά της ουλίτιδας και ως γαργάρα για την αντιμετώπιση του πονόλαιμου, της λαρυγγίτιδας, της φαρυγγίτιδας και της αμυγδαλίτιδας. Επίσης, βελτιώνει το σκούρο χρώμα των μαλλιών, ενώ τονώνει και δίνει λάμψη στα ξηρά και ευαίσθητα μαλλιά. Ως καλλυντικό συνιστάται για λιπαρά δέρματα, ως στυπτική μάσκα για βαθύ καθαρισμό του προσώπου και ως ατμόλουτρο.

Στη μαγειρική χρησιμοποιείται για τον αρωματισμό διαφόρων ζωμών, φαγητών και του ξιδιού ενώ ως μελισσοτροφικό φυτό παρέχει μέλι εκλεκτής ποιότητας. Η γεύση του είναι αρκετά πιπεράτη και ταιριάζει πολύ με κρέατα και τυριά. Η αντιοξειδωτική του δράση το κάνει χρήσιμο στη βιομηχανία τροφίμων ως συντηρητικό αντικαθιστώντας τα συνθετικά συντηρητικά, καθώς επίσης στις βιομηχανίες παραγωγής και συσκευασίας προϊόντων τυριών, λαχανικών, επεξεργασμένων τροφών και αναψυκτικών.

Στο Αγιον  Όρος θα το βρούμε φυτεμένο σε όλες τις αυλές των κελιών και των μοναστηριών αφού αποτελεί απαραίτητο γιατρικό αλλά και εξαιρετικό αφέψημα για όλο το χειμώνα. Δοκιμάστε το Λικέρ με Φασκόμηλο που φτιάχνουν στα μοναστήρια. 
Η χρήση του πρέπει να γίνεται με σύνεση λόγω της ουσίας θουγιόνη που υπάρχει στο φυτό και θα πρέπει να αποφεύγεται από επιληπτικούς και εγκύους.

Οι πληροφορίες που δίνονται είναι καθαρά ενδεικτικές και δεν συνίσταται να λαμβάνετε βότανα αλόγιστα χωρίς τη συμβουλή ειδικού.