ΒΟΤΑΝΑ: Ράμνος (Ramnus Frangula) Οικογένεια: Rhamnaceae, Γένος: Rhamnus
Πρόκειται για ψηλό φυλλοβόλο θάμνο, που φύεται σε όλη την Ευρώπη, τη βόρειο Αφρική, και τη δυτική Ασία και είναι αρκετά κοινό στους ορεινούς τόπους της χώρας μας και ιδιαίτερα σε ορεινές περιοχές της Ηπείρου, της Θεσσαλίας και της Κέρκυρας. Φτάνει σε ύψος από 1 έως 4 μέτρα και ανήκει στην οικογένεια των Ραμνιδών. Δίνει κόκκινους χυμώδεις και στρογγυλούς καρπούς, πού κατά την ωρίμανση τους γίνονται μελανοί. Οι σπόροι και τα φύλλα του είναι ελαφρώς δηλητηριώδεις. Χρήσιμα μέρη είναι κυρίως ο φλοιός και λιγότερο οι καρποί του. Συναντούμε το Ράμνο και με τις ονομασίες Βουρβουλιά, Φραγκούλα, Λευκαγκαθιά, Κιτρινόξυλο, ενώ στην Κρήτη τον αποκαλούν Αραμνο.
Κατά το Μεσαίωνα χρησιμοποιούσαν το φυτό ως χρωστική για το βάψιμο ρούχων και μαλλιών ύφανσης, όπως και πολλά άλλα θεραπευτικά βότανα για τα οποία αγνοούσαν τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες. Ο γνωστός βοτανολόγος του 17ου αιώνα Nicholas Culpeper, δήλωνε ότι ένα κατάπλασμα από φύλλα Ράμνου βοηθά να σταματήσει η αιμορραγία από την πληγή και πίστευε επίσης, ότι το ίδιο κατάπλασμα βοηθά στην απαλλαγή από τα κονδυλώματα. Χρησιμοποιήθηκε επίσημα ως φαρμακευτικό φυτό από τον 19ο αιώνα. Στη λαϊκή ιατρική χρησιμοποιούσαν τα φύλλα και τον φλοιό του θάμνου ως φάρμακο για το έκζεμα. Το βότανο ήταν πολύ διαδεδομένο και στην Αμερική από τους ινδιάνους Cherokee, που το χρησιμοποιούσαν ως καθαρτικό και για δερματικά προβλήματα.Η καθαρτική αποτελεσματικότητα του φυτού αποδίδεται κυρίως στις ανθρακινόνες που περιέχει, ενώ τα αλκαλοειδή, οι τανίνες και τα φλαβονοειδή του είναι φυσικές ενώσεις με μεγάλη θεραπευτική αξία που βρίσκονται στα περισσότερα βότανα. Χρήσιμος είναι ο φλοιός του φυτού μετά την αποξήρανση του, ενώ οι καρποί του περιέχουν πολλές χρωστικές ουσίες.
Στη σύγχρονη βοτανοθεραπεία ο Ράμνος (Buckthorne) χρησιμοποιείται ως ήπιο υπακτικό και δραστικό καθαρτικό για να ανακουφίσει τη δυσκοιλιότητα. Επίσης, δρα θετικά ως καθαρτικό σε κολικούς, γαστρίτιδα, έλκη στομάχου και δωδεκαδακτύλου και σαν χολαγωγό σε ασθένειες συκωτιού, χρυσή και σκουλήκια των εντέρων, χωρίς να δημιουργεί παρενέργειες. Το βότανο λειτουργεί ως καθαριστής ολόκληρου του πεπτικού συστήματος απαλλάσσοντας το σώμα από τις τοξίνες, καθώς και από άλλα απόβλητα που συσσωρεύονται από την υπερβολική αύξηση του σωματικού βάρους. Εξωτερικά βοηθά αιμορροΐδες και ραγάδες του πρωκτού να επουλωθούν. Πολλές φορές χρησιμοποιείται εκχύλισμα Buckthorn για να προετοιμαστεί το έντερο πριν από γαστρεντερικές διαγνωστικές εξετάσεις.
Η παρουσία των ανθρακινονών στο φλοιό του φυτού δρουν επί των μυών εντός του παχέος εντέρου, προκαλώντας διέγερση. Μπορεί να βοηθήσει μια υποτονική χοληδόχο κύστη, αυξάνοντας τη ροή της χολής και τον καθαρισμό του αίματος. Έχει ειπωθεί επίσης, πως βοηθά το σώμα να απαλλαγεί από τους χολόλιθους, ενώ με εξωτερική χρήση του ανακουφίζονται ασθένειες των ούλων και του τριχωτού της κεφαλής. Θεωρείται ακόμη, πως διευκολύνει το κοιλιακό φούσκωμα και για το λόγο αυτό διατίθεται συχνά στο εμπόριο ως φυτικό συμπλήρωμα για την απώλεια βάρους.Λόγω της έντονης καθαρτικής του δράσης, ο φλοιός του φυτού πρέπει να ξεραίνεται και να αποθηκεύεται ένα χρόνο πριν από τη χρήση του. Επίσης, το βότανο για να ενεργήσει χρειάζεται 8 έως 12 ώρες και για αυτό πρέπει να λαμβάνεται βράδυ.
Εκτός από τη φαρμακευτική του αξία, ο Ράμνος είναι επίσης πολύτιμος σαν καλλωπιστικό φυτό, χάρη στο ωραίο φύλλωμα και την ανθεκτικότητά του.Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από παιδιά και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Επίσης, θα πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση του άτομα που πάσχουν από νόσο του Crohn, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή ελκώδη κολίτιδα. Όπως και με άλλα καθαρτικά, τα κυριότερα συμπτώματα από υπερβολική χρήση είναι διάρροια, κοιλιακοί σπασμοί και εμετός, με αποτέλεσμα απώλεια υγρών, ηλεκτρολυτών και καλίου. Σύμφωνα με τους θεραπευτές, το βότανο δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για περισσότερο από 10 ημέρες και πάντα υπό την επίβλεψη ειδικού.
Οι πληροφορίες που δίνονται είναι καθαρά ενδεικτικές και δεν συνίσταται να λαμβάνετε βότανα αλόγιστα χωρίς τη συμβουλή ειδικού.